การอ านและการต ความหมายใบรายงาน ผลการสอบเท ยบ ผกาธ ป ว ชรโกมลพ นธ

Transcription

1 การอ านและการต ความหมายใบรายงาน ผลการสอบเท ยบ ผกาธ ป ว ชรโกมลพ นธ

2 ค าศ พท ทางมาตรว ทยา Calibration การสอบเท ยบเคร องม อ ช ดของการด าเน นการซ งสร างความส มพ นธ ระหว างค าการช บอกโดย เคร องม อว ดหร อระบบการว ด หร อค าท แสดง โดยเคร องว ดท เป นว สด ก บค าสม น ยท ร ของปร มาณท ว ดภายใต ภาวะท บ งไว ผลจากการสอบเท ยบ สามารถท าให หาค าความผ ดพลาดของการว ดของ เคร องม อ และ ผลของการสอบเท ยบ เร ยกว า ใบร บรองการสอบเท ยบ calibration certificate หร อรายงานการสอบเท ยบ calibration report 2

3 Reference material ว สด อ างอ ง ค าศ พท ทางมาตรว ทยา ว สด หร อ สารท ม สมบ ต หน งอย าง หร อ หลายอย างด พอท จะใช ส าหร บ การสอบเท ยบอ ปกรณ หร อการก าหนดค าของว สด Certified reference material ว สด อ างอ งร บรอง ว สด อ างอ งค าท ม การร บรองโดยกรรมว ธ ท ถ กต องทางเทคน คพร อมม ใบร บรองหร อเอกสารท ออกโดยสถาบ นท ให การร บรอง 3

4 ค าศ พท ทางมาตรว ทยา Maximum permissible error ค าความคลาดเคล อนยอม ให ส งส ด (ของเคร องม อว ด) ค าส ดข ดของความคลาดเคล อนการว ดซ ง ส มพ นธ ก บค าปร มาณอ างอ งท ทราบค า ซ งเป นไปตามข อก าหนดจ าเพาะหร อ ข อบ งค บต างๆ ฯลฯ ของการว ดเคร องม อว ด หร อระบบว ด ท ก าหนด 4

5 ค าศ พท ทางมาตรว ทยา Error of measurement ค าความผ ดพลาด ค อค าของผลการว ดท เคร องม อว ดอ านได -ค าจร งของปร มาณท ท า การว ด 5

6 ค าศ พท ทางมาตรว ทยา Error of measurement Relative Error Systematic Error Random Error 6

7 ค าศ พท ทางมาตรว ทยา Relative Error ค าควมผ ดพลาดส มพ ทธ ค อค าของ error หารด วยค าจร งของปร มาณท ว ด Relative Error = UUC Reading True Value True Value 7

8 ค าศ พท ทางมาตรว ทยา Random Error ค าความผ ดพลาดส ม หร อค าความผ ดพลาดไร ระบบ ค อค าความผ ดพลาดท เก อข นในช ดจ านวนของการว ด ของปร มารท ว ดเด ยวก น แปรผ นไปในท ศทางท คาดคะเนไม ได 8

9 ค าศ พท ทางมาตรว ทยา Systematic Error ค าผ ดพลาดเช งระบบ ค อค าความผ ดพลาดท เก ดข นในช ดจ านวนของการว ด ของปร มารท ว ด เด ยวก น แปรผ นไปในท ศทางท คาดคะเนได เป นระบบท แน นอน Correction ค าปร บแก ค าชดเชยส าหร บความผ ดพลาดเช งระบบ 9

10 ค าศ พท ทางมาตรว ทยา Adjustment การปร บเคร องม อ ค อการด าเน นการโดยม จ ดประสงค เพ อท าให ค าการว ดของเคร องม อ ม การว ดท เหมาะสมก บการใช งาน 10

11 ค าศ พท ทางมาตรว ทยา Precision ค าความแม นย า ส ง Accuracy ACC ต า ACC ส ง ต า 11

12 ค าศ พท ทางมาตรว ทยา Measurement standard มาตรฐานการว ด เคร องว ดมาตรฐาน เคร องว ดท เป นว สด หร อระบบการว ดท ม จ ดประสงค เพ อก าหนดค าท ร หน งค าหร อมากกว า เพ อใข เคร องว ดอ นๆใช เปร ยบเท ยบ 12

13 ค าศ พท ทางมาตรว ทยา Primary standard มาตรฐานปฐมภ ม ค อมาตรฐานท ม ค ณภาพทางมาตรว ทยาส งส ดในสาขาท บ งไว Secondary standard มาตรฐานท ต ยภ ม มาตรฐานท ถ กก าหนดค าเปร ยบเท ยบก บมาตรฐานปฐมภ ม 13

14 ค าศ พท ทางมาตรว ทยา Reference standard มาตรฐานอ างอ ง มาตรฐานท ส งส ดทางมาตรว ทยาท ม อย Working standard มาตรฐานใช งาน ค อ เคร องม อมาตรฐานระด บใช งาน 14

15 ค าศ พท ทางมาตรว ทยา Confidence Level 95% ระด บความเช อม นท 95% ผลของการสอบเท ยบจะม ระด บความเช อม นท 95 % Coverage factor ต วประกอบครอบคล ม ต วเลขท มากกว าหน ง ท น ามาค ณก บความไม แน นอนการว ดมาตรฐานรวมเพ อให ได ความไม แน นอนการว ดขยาย 15

16 ค าศ พท ทางมาตรว ทยา Traceability ความสามารถสอบกล บได สมบ ต ของผลการว ดท สามารถหาความส มพ นธ ก บ มาตรฐานท เหมาะสมหร อ สอบย อนกล บไปย งมาตรฐาน ระหว างประเทศหร อ มาตรฐานแห งชาต 16

17 ต วอย าง Traceable Chain National Standard Secondary Standards Working Standards NIMT(Thailand) PTB(Germany) NIST (USA) NML (Australlia) Calibration Lab Industrial Cal Lab Calibration Measuring Equipment Industrial Measuring Equipment

18 ความส าค ญของการสอบเท ยบ เพ อเป นการตรวจสอบค าการว ดของเคร องม อว ด เพ อบรรล ข อก าหนดของมาตรฐาน เพ อคงไว ซ งค ณภาพของการผล ต เพ อเป นการเฝ าระว งด านความปลอดภ ย เพ อความเป นมาตรฐานในการผล ต เพ อผลประโยชน เช งพาณ ช(การควบค มต นท นของโรงงาน) เพ อเป นการสร างความสามารถในการสอบย อนกล บทางมาตรว ทยา

19 การพ จารณาเล อกเคร องม อท ต องได ร บการสอบเท ยบ 1. เคร องม อท ม ผลต อการว เคราะห 2. เคร องม อท ม ผลต อค ณภาพ 3. เคร องม อท ม ผลต อการต ดส นใจ 4. เคร องม อท ม ผลก บความปลอดภ ย 5. เคร องม อท ใช ในการควบค มระบบ 6. เคร องม อท สามารถบ งช ค าการว ดเป นต วเลข 19

20 การพ จารณาความถ ในการสอบเท ยบ เกณฑ ในการพ จารณาเล อกเคร องม อในการสอบเท ยบ 1. พ จารณาจาก Specification ของเคร องม อ 2. พ จารณาจากความถ ในการใช งาน 3. พ จารณาตามมาตรฐานก าหนด 4. พ จารณาจากประว ต ผลการสอบเท ยบท ผ านมา 20

21 การก าหนดจ ดในการสอบเท ยบ เร มต น พ จารณาว าเคร องม อเป น เคร องม อว ด หร อ เคร องม อสร าง เคร องม อว ด พ จารณาช วงในการใช งาน เคร องม อสร าง พ จารณาการใช งาน เป นช วง หร อเป นจ ด เป นช วง เป นจ ด ก าหนดจ ดในการสอบเท ยบ ตามจ ดใช งาน ก าหนดจ ดในการสอบเท ยบโดยควรม การสอบเท ยบอย างน อย ท ส ง กลาง ต าของช วง 21

22 ส วนประกอบท ส าค ญในใบรายงานผลการสอบเท ยบ ข อม ลในใบรายงานผลการสอบเท ยบ เคร องม อว ด ตามข อก าหนดของ ISO/IEC 17025ต องประกอบด วย 1. ช อท อย ของห องปฎ บ ต การสอบเท ยบ 2. ช อท อย ของล กค า 3. รายละเอ ยดของเคร องม อว ด» Equipment» Serial number» model» manufacture» ID number

23 ส วนประกอบท ส าค ญในใบรายงานผลการสอบเท ยบ 4. ระบ ข นตอนการสอบเท ยบ มาตรฐานท ใช ในการสอบเท ยบ 5. ระบ ว นท ท าการสอบเท ยบ 6. ระบ ว นท ร บเคร องม อ 7. ระบ ว นท ออกใบรายงานผล 8. ระบ ความสามารถในการสอบกล บได Measurement traceability

24 ส วนประกอบท ส าค ญในใบรายงานผลการสอบเท ยบ 9. หมายเลขใบรายงานผลท กหน า+ การบ งช จ านวนหน า ของใบรายงานผล 10. ลายเซ นต ของผ ม อ านาจในการออกใบรายงานผล 11. สภาวะแวดล อมในการท าการสอบเท ยบอ ณหภ ม ความช นส มพ ทธ ของห องปฎ บ ต การสอบเท ยบ 12. ผลการสอบเท ยบหน วยในการว ด ค าความไม แน นอนในการ ว ด

25 ต วอย างใบร บรองผลการสอบเท ยบ เคร องม ออะไร ร นอะไร ผ ผล ตค อใคร รห สประจ าต วเคร อง รห สประจ าต วเคร องม อท ผ ใช ก าหนด หมายเลขใบรายงาน ผลการสอบเท ยบ

26 ต วอย างใบร บรองผลการสอบเท ยบ ช อล กค า ท อย ล กค า สถานท ต งเคร องม อของล กค า หมายเลขใบร บเคร อง ว นท ร บเคร อง เง อนไขในการสอบเท ยบ ผ ทบทวน อน ม ต ผ ท าการสอบเท ยบ ผ ออกใบรายงานผล และว นท ออกใบรายงานผล

27 ต วอย างใบร บรองผลการสอบเท ยบ ว นท ท าการสอบเท ยบ เคร องม อมาตรฐานท ใช ในการสอบเท ยบ ของห องปฏ บ ต การสอบเท ยบ สภาวะแวดล อมขณะท าการสอบเท ยบเคร องม อ

28 ต วอย างใบร บรองผลการสอบเท ยบ ค าความละเอ ยดของเคร องช ง ค าน าหน กพ ก ดส งส ดของเคร องช ง ค าการว ดของเคร องม อก อนการปร บเท ยบ ค าความสามารถในการซ าค าเด มของเคร องช ง

29 ต วอย างใบร บรองผลการสอบเท ยบ Balance Certificate ค าความคลาดเคล อนของการวางน าหน กไม ตรง กลางจาน

30 ต วอย างใบร บรองผลการสอบเท ยบ ค าน าหน กท เคร องช งอ านค าได Balance Certificate ค าความไม แน นอนท เก ดข นจากการสอบเท ยบ น าหน กมาตรฐาน ในการสอบเท ยบ ค าแก ท ได จากการสอบเท ยบ

31 Drawing position: Results of calibration: Calibration Point (Degree C) ต วอย างใบร บรองผลการสอบเท ยบ Chamber Certificate Certificate no: 08-TMP-0117 Pages 3 of 3 ต าแหน งของเคร องม อ มาตรฐาน ค าเฉล ยของเคร องม อ มาตรานในแต ละต าแหน ง Average Standard Reading at each position (Degree C) Uncertainty (Degree C) /-0.83 ค าความไม แน นอน

32 ต วอย างใบร บรองผลการสอบเท ยบ Chamber Certificate ค าต างๆของเคร องม อล กค า Setting : ค าต งของเคร องม อล กค า Reading Min : ค าท เคร องม อแสดงต าส ด Reading Max : ค าท เคร องม อแสดงส งส ด Reading Average : ค าเฉล ยท แสดง ของเคร องม อล กค า Uniformity : ค าความแตกต างของอ ณหภ ม ส งส ดภายในเคร องม อเท ยบก บต าแหน งอ างอ ง Stability : ค าความเปล ยนแปลงของอ ณหภ ม ส งส ด ณ จ ดใดจ ดหน งของเคร องม อเท ยบก บเวลา

33 ต วอย างใบร บรองผลการสอบเท ยบ Bath Certificate ต าแหน งของเคร องม อ มาตรฐาน

34 จ ดสอบเท ยบ รห ส probe ต วอย างใบร บรองผลการสอบเท ยบ Thermometer Certificate ค าของเคร องม อมาตรฐาน ค าของเคร องม อล กค า ค าความไม แน นอน ในการสอบเท ยบ ค าแก ของเคร องม อล กค า

35 ต วอย างใบร บรองผลการสอบเท ยบ ph Meter Certificate ผลการสอบ เท ยบจากการ ตรวจสอบภาค เคร องอ าน ผลการสอบ เท ยบจากการ ตรวจสอบภาค เคร องอ านก บ probe

36 การประเม นเกณฑ การยอมร บเคร องม อหล งการ สอบเท ยบ ก าหนดเกณฑ การยอมร บ พ จารณาผลการสอบเท ยบท ได เปร ยบเท ยบก บเกณฑ การยอมร บ สร ปผลการสอบเท ยบเคร องม อ แสดงว าเคร องม อม ค าแก หร อไม เพ อน าไปใช งาน 36

37 การพ จารณาผลการสอบเท ยบ ค านวณค า Correction + Uncertainty เปร ยบเท ยบค าท ค านวณ ได ก บเกณฑ การยอมร บ Correction + Uncertainty < เกณฑ การยอมร บ ผ าน Correction + Uncertainty > เกณฑ การยอมร บ พ จารณา Uncertainty เท ยบก บเกณฑ การยอมร บ Uncertainty < เกณฑ การยอมร บ ผ าน ใช ค าแก Uncertainty > เกณฑ การยอมร บ การสอบเท ยบคร งน ไม เหมาะสมจะต องด าเน นการ สอบเท ยบใหม โดยเล อกใช ห องปฏ บ ต การท ม ค า BMC น อยกว าเด ม 37

38 ต วอย างการประเม นผลการสอบเท ยบ จากผลการสอบเท ยบ Digital Thermometer ได ผลการสอบ เท ยบด งน

39 ต วอย างการประเม นผลการสอบเท ยบ โดยท ผ ใช งานเคร อง Digital Thermometer ม เกณฑ ยอมร บ ความผ ดพลาดของเคร องม อท ± 1 ºC

40 ต วอย างการประเม นผลการสอบเท ยบ ท าการพ จารณาผลการสอบเท ยบ โดยการรวมค า Correction value ก บ Uncertainty โดยไม ค ดเคร องหมาย

41 ต วอย างการประเม นผลการสอบเท ยบ ท าการเปร ยบเท ยบก บเกณฑ การยอมร บ ท าการสร ปผลการสอบเท ยบ < 1 ºC

42 ต วอย างการประเม นผลการสอบเท ยบ ท าการสร ปผลการสอบเท ยบ จากผลการสอบเท ยบท ได จะเห นได ว าเคร องม อม ค าความผ ดพลาด รวม ก บค าความไม แน นอนในการสอบเท ยบแล วไม เก นเกณฑ การยอมร บ ถ อว าเคร องม อผ านสามารถใช งานได ตามปกต โดยไม จ าเป นต องใช ค าแก

43 ต วอย างการประเม นผลการสอบเท ยบ หากเกณฑ การยอมร บเคร องม อ ± 0.5 ºC ท าการสร ปผลการสอบเท ยบ > 0.5 < ºC 0.5 ºC A B

44 ต วอย างการประเม นผลการสอบเท ยบ ท าการสร ปผลการสอบเท ยบ กรณ A ในจ ดอ ณหภ ม -20 to -10 ºC ค า Correction + Uncertainty ม ค ามากว าเกณฑ การยอมร บแต Uncertainty เล กว าเกณฑ การยอมร บ จ งต องใช ค าแก ในการใช งาน กรณ B ในจ ดอ ณหภ ม 0 to 50 ºC ค า Correction + Uncertainty ม ค าน อยกว าเกณฑ การยอมร บใช งานได ปกต โดยไม ต องใช ค าแก

45 การค านวณหาค าแก ท ได จากการสอบเท ยบ จากกรณ A เคร องม อต องใช ค าแก ในการใช งาน โดยสามารถค านวณค าแก ได ด งน ผลการสอบเท ยบ

46 การค านวณหาค าแก ท ได จากการสอบเท ยบ Correction Value Correction value (Deg C) y = x UUC Reading (Deg C)

47 Q & A